PDR Gazetesi

PSİKOLOJİK DANIŞMANLAR RUH SAĞLIĞI YASASI İSTİYOR

Uzman Psikolojik Danışman Yasemin ŞENGÖR

Geçtiğimiz günlerde bir milletvekilimizin Psikologlar meslek yasası ile ilgili sosyal medya hesabından yaptığı açıklamalar üzerine psikolojik danışmanlar tarafından ruh sağlığı yasası, yeniden gündeme getirildi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik mezunu psikolojik danışmanlar, ruh sağlığı yasası çıkartılmadan, ruh sağlığı uzmanlık alanları tekelinde yapılacak bir meslek yasası çalışmalarının getireceği olası sorunlara ve hukuki sonuçlara dikkat çekmeye çalışıyorlar.

Asıl İhtiyaç Ruh Sağlığı Yasasıdır

Psikologlar meslek yasası ile ilgili olarak Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği ile Türk PDR Topluluğu ekibi öncülüğünde Twitter’ da gündem çalışmaları yapılarak konuya dikkat çekildi. Türk PDR Derneği genel başkanı sayın uzman Psikolojik Danışman Oğuz ÖZAT’ ın basın açıklaması da geçtiğimiz günlerde önemli platformlarda yer buldu. Psikolojik danışmanların, ülkemizde genel bir hizmet kanunu olarak ruh sağlığı yasası gerekli iken, bir ruh sağlığı hizmet grubunun başı çekerek mesleklerine özel bir kanun çalışmasını gündeme getirilmesi karşısında, konunun olası hukuki ve etik boyutları ile uygulamada yaratacağı sıkıntılara, ayrıca ülkemiz mevzuatları incelendiğinde gerçekçi bir istek olmadığına dikkat çektiği görülüyor.

Dolayısıyla psikolojik danışmanların itiraz noktaları:

• Ruh sağlığı hizmet alanı içinde yer alan uzmanlık alanlarına özel yasa çıkartılması, ruh sağlığı uzmanlık alanlarını karşı karşıya getirecek, uygulamada ve hukuki boyutlarda sıkıntıları beraberinde getirecektir,
• Ülkemizde çerçeve yasalar vardır, dolayısıyla da hizmet alanı içindeki uzmanlık alanlarına yönelik, ayrı bir meslek yasası çıkartılmamaktadır,
• Asıl ihtiyacımız olan ruh sağlığı uzmanlık alanlarını kapsayıcı, alanların yeterlilik ve yetkinlikleri ile mesleki ehliyet sınırlarını ortaya koyan genel bir ruh sağlığı yasasıdır.

Sorun ortak ise neden ayrı bir yasa

Psikologlar meslek yasasının gerekliliği ile ilgili olarak ortaya atılan görüşlerde ‘halkın ruh sağlığının istismar edilmesinin önüne geçilmesi’ vurgulanıyor. Ruh sağlığı istismarlarının önüne geçmek ve ruh sağlığı istismarının önlenmesi, tüm ruh sağlığı hizmet alanlarının ortak sorunu ve kaygısı olmalıdır. Özellikle son yıllarda psikolojik hizmetlere olan ilginin artması ve akabinde ruh sağlığı uzmanlığı olmayan, ehliyetsiz kişilerin ticari girişimleri, halkın ruh sağlığının istismarının önüne çok acil geçmemiz gerektiğini gösteriyor. Bunun yolu ise herhangi bir ruh sağlığı meslek grubuna özel yasa çıkartılması değildir. Halkın ruh sağlığı istismarının önlenmesinin ve ‘ruh sağlığı şarlatanlarının’, ciddi paralar dönen bir ticari sektörün durdurulmasının politik ve sosyal boyutları vardır. Ülkemizde ruh sağlığı alanında halkın istismarının önüne geçilmesi için en önemli araçlarımızdan biri de ruh sağlığı yasası olacaktır. Dolayısıyla tek bir meslek alanına kanun çıkartılarak halkın ruh sağlığı istismarının önüne geçileceğine dair beklenti, gerçekçi değildir.

Psikologlara özel bir yasa çatışma yaratır

Bilindiği gibi ülkemizde ruh sağlığı uzmanlık alanları; Klinik Psikologlar, Psikiyatri Hekimleri, Psikiyatri Hemşireleri, Psikologlar, Psikolojik Danışmanlar ve Sosyal Hizmet Uzmanlarıdır. Ruh sağlığı uzmanlık alanları farklı platformlarda değişik biçimlerde kategorize edilmiştir. Taslak halindeki ruh sağlığı yasa tasarısında çocuk gelişimciler ile pratisyen ve aile hekimleri de ruh sağlığı meslek mensupları olarak tanımlanmıştır. Ruh sağlığı uzmanlık alanları ‘akıl ve davranış sağlığı’ merkezinde ortak bir paydada buluşmaktadır. Bu uzmanlık alanlarının mesleki ehliyet sınırları ile yeterlilik ve yetkinlikleri kendi içinde farklılaşmaktadır. Ancak ruh sağlığını merkeze alan bu hizmet alanındaki paydaşların görev alanlarının birbiri ile etkileşim içinde olduğu da gerçektir.

Ortak paydası ruh sağlığı olan, birbiri ile ilişkili, tek bir hizmet alanı kapsamındaki meslekler için tek tek bir meslek yasası mümkün değildir. Ruh sağlığı mesleklerinin çalışma usul ve esaslarının düzenlendiği hem de alan içinde ki uzmanlıkların mesleki ehliyet sınırlarının ayrıldığı noktaları ortaya koyan genel hizmet yasası olmalıdır.

Ruh sağlığı uzmanlık alanlarının mesleki ehliyet sınırları, diğer ruh sağlığı uzmanlıklarının yetkinlik ve yeterlilik sınırlarını da çizer

Bir psikologlar meslek yasasında; ruh sağlığı hizmet alanında psikologların rolü ve mesleki ehliyet sınırları ile yeterlilikleri tanımlanırken diğer ruh sağlığı hizmet alanlarının ne kadar gözetileceği, önemli bir sorun oluşturmaktadır. Ruh sağlığı hizmet alanı paydaşlarının görev sınırları ile yetkinliklerini belirleyen bir çerçeve ruh sağlığı yasası dayanak olmadan psikologlar, paydaşlarının görev alanları ile mesleki yeterliliklerini ne derece göz önünde bulunduracaktır? Psikologlar, yasa taslağında mesleki ehliyet sınırlarını neye göre belirleyecek? Daha da önemlisi ruh sağlığı hizmet alanını tekelleştirerek, tek bir uzmanlık alanının çıkartacağı yasa, ruh sağlığı alanında uzmanlıklar arası kargaşalara yol açacak mıdır?

Evet; açacaktır…