PDR Gazetesi

Koronavirüs Çocuklara Nasıl Anlatılmalı?

Yasemin Şengör
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Uzmanı

Yeni tip koronavirüs ya da bilimsel adıyla COVİD-19 salgını, hayat standartlarımızı ve rutinimizi bir hayli değiştirdi. Küresel bazda yaşanan bu sağlık sorunundan çocuklarımızda doğal olarak etkileniyorlar.

Peki koronavirüs çocuklara nasıl anlatılmalı?
Çocuklara koronavirüs anlatılırken, çocuğun yaşı, içinde bulunduğu psikolojik durum, kişilik yapısı önemlidir. Bazı çocuklar, hastalıkla ilgili konulardan çok etkelenmezken kimi çocuklar çok derin kaygı yaşayabilirler.

Yaş Gruplarına Göre Koronavirüs Çocuğa Nasıl Anlatılmalı?
Kreş çağı çocukları, özellikle 3-4 yaş grubu içinde bulunduğu durumun farkında olmayabilir. Bu yaş grubunda olayların çocuğa yansıyışında bulunduğu çevre etkin rol oynar. Çocuk, koronavirüse dair çok fazla bilgi akışının, konuşmanın yaşandığı bir evde kaygı düzeyinin yüksek olduğu bireylerin arasında durumu bir tehdit olarak algılandırabilirler. Ben merkezci çerçevede yaşananları sağlıklı biçimde değerlendiremeyerek, ortamdaki gerginliği kendileri ile de ilişkilendirebilir, sorunun yalnızca kendisine ait olduğunu düşünebilirler.

3-4 yaş grubu genel olarak değişen yaşam şartlarının, hayatlarında bir şeylerin farklılaştığının ayırdındadır. Bu yaşlarda çocuklarla konuşurken yeni hayat rutini karşısında rahatsızlık duydukları hissine kapılırsanız ya da ‘arkadaşlarım nerede?’ gibi soruları ile karşılaşırsanız ‘Bir süre sağlığımız için bu şekilde yaşamamız lazım. Sonra her şey düzelecek, sen de arkadaşlarınla bir araya geleceksin’ şeklinde yanıt verebilirsiniz. Onu önemsediğinizi belli etmeli, paniğe kapılmadan sakince konuşmalısınız.
5-6 yaş grubu çocuklarının tepkileri, sizin tepkileriniz ya da yaşadığınız stresle orantılı olacaktır. Bu yaş grubunda çocuklar, sizin duygularınızdan çok fazla etkilenir.

Olayın niteliği, ne olduğundan ziyade duygusal tepkilerinize odaklanırlar. Bu nedenle, koronavirüs salgını nedeniyle paniğe kapılmamalı, duygularınızı çocuğunuzun yanında iyi yönetebilmelisiniz. Sakin bir çevrede zaman zaman dinlediği haberler çocuğun ilgisini çekebilir, size bu konularda soru sorabilir. Sakin bir ses tonu ile sorularını gerekirse birlikte araştırma yaparak cevaplayabilirsiniz.

İlkokul çağı çocukları, durumun daha farkındadırlar. Sizin evde verdiğiniz tepkilerden olumsuz etkilenerek, sıkıntı ve stres yaşayabilirler. Ancak bu tepkileri yorumlarken kendileri için değil daha çok sizin için de endişelenirler. Artık yorumlamaları, benmerkezci çerçeveden çıkmıştır ve sorunun herkesi ilgilendirdiğinin farkındadır. Çocuklarınızın yanında çok fazla salgın hakkında konuşmayın, çocuklarınızı sürekli biçimde konuyla ilgili haberlere maruz bırakmayın, öfkeli, kaygılı olabilirsiniz, duygularınızı çocuklarınıza yansıtmayın. Sorularını sakin bir ses tonuyla cevaplandırın ve bu günlerin gelip geçici olduğunu, koronavirüs salgınının birgün biteceğini onlara söyleyin. Bu yaşta çocukları genellikle bu durumun bir daha asla düzelmeyeceğini sanarak stres yaşayabilirler, bu günlerin gelip geçici olduğunu bilmeye ihtiyaç duyarlar.

Ortaokul çağında genel olarak 7. ve 8. sınıf yaş grupları farkındalık düzeyi daha yüksek çocuklardır. Ancak konulara çok ilgili olurlar ve evde sürekli korona ile ilgili araştırma yapmaya, devamlı biçimde konuyla ilgili haber izlemeye, konuyla ilgili hiçbir şeyi kaşırmamaya ve özellikle felaket senaryolarına meraklı olurlar. Bu nedenle bu yaş grubunda çocuğun devamlı olarak konuyla ilgili bilgi akışı sınırlandırılmalıdır.

5. Ve 6. sınıf düzeyi yaş gruplarında ise kendi sağlığı ile ilgili kaygı daha ön plandadır ve bu yaş gruplarında çocuğun ilgisi hastalıktan korunma yollarındadır. Bu yaş grubunda ‘temizliğimize dikkat edersek, evden çıkmazsak, evden zorunlu olarak çıktığımızda ise ellerimizi yüzümüze götürmediğimiz zaman bu virüs bize bulaşmayacak’ şeklinde net açıklamalar rahatlamalarını sağlayacaktır.

Genel Olarak Nelere Dikkat Edelim
Çocukların yanında konuyla ilgili çok fazla konuşarak onları endişelendirmemelisiniz. Ama bunun tam aksine çocuğun üzerine her zamankinden daha çok giderek, onu bunaltmamalısınız. Çocuğun üzerine fazla düşmek de konunun çok fazla gündemde olmasıyla aynı etkiyi yaratabilir.

Çocuklar, olayları durumları kendi dünyalarından değerlendirirken sizin verdiğiniz tepkileri önemserler, küçük yaş gruplarında benzer tepkileri vermeleri gerektiği sonucuna varabilir, sizin gergin durumunuz yanında gülmeyi, eğlenmeli, oynamayı bir suç gibi algılayabilirler. Bu nedenle, çocuğunuzun duygusal durumu ile ilgilenmeden önce kendi duygularınızı denetleyerek konrol altına alın.

Bu dönemde çocukların en çok duymak istediği cümlenin ‘bu zamanlar geçecek, her şey eskiye dönecek’ olduğunu unutmayın. Çocuklarınıza gelip geçici bir süreç yaşadığımızı, coronavirüs salgınının bir gün son bulacağını hissettirin.