PDR Gazetesi

AKRAN ZORBALIĞI İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER

Akran Zorbalığı Nedir?

Akran zorbalığı, bir kişi ya da grubun, kendinden daha güçsüz olarak gördüğü bireye yönelik kasıtlı, sistematik ve sürekli biçimde uyguladığı olumsuz davranışlardır. Akran zorbalığında bulunana ‘zorba’, davranışa maruz kalana ise ‘kurban’ adı verilir.

 Akran Zorbalığı türleri nelerdir?

Bir saldırganlık türü olan akran zorbalığı, fiziksel, sözel, psikolojik, cinsel ve sanal biçimlerde görülebilmektedir. Sanal zorbalık, başlı başına ayrı bir çalışma konusudur. Fiziksel zorbalık; vurmak, dövmek gibi fiziksel, sözel zorbalık; hakaret etmek, küfür etmek, alay etmek, hakkında dedikodu yaymak gibi sözel, psikolojik zorbalık, kişinin benlik algısını olumsuz yönde etkileyecek, özgüvenini sarsacak kınama, dışlama, kötü kötü bakma, kaş çatma, çeşitli şekillerde korkuya maruz bırakma, şantaj, tehdit gibi olumsuz davranışları ifade etmektedir. Taciz içerikli davranışların sistematik, kasıtlı ve sürekli biçimde uygulanmasını içeren cinsel zorbalık ise oldukça tehlikeli boyutlara sahip bir akran zorbalığı türüdür.

             Zorbalık Rolleri Nelerdir?

Akran zorbalığında kişi ya da grup rolleri araştırmacılar tarafından farklı kategorilere ayrılmıştır. Salmivalle (1999) akran zorbalığı rollerini şu altı başlıkta toplamaktadır:

• Sade Zorba: Zorbalığı uygular ve güçlü tarafı oluşturur,
• Sade Kurban: Zorbalığa maruz kalan güçsüz taraftır,
• Seyirci: Zorba ya da kurbana hiçbir şekilde müdahale etmeyen kişi ya da kişilerdir,
• Kurban/Zorbalar: Zaman zaman kurban, zaman zaman zorba rolünü üstlenen kişi ya da kişilerin oluşturduğu rol grubudur,
• Savunucu: Zorbaya karşı kurbanı savunan kişi ya da kişileri oluşturmaktadır,
• Zorba Yardımcıları: Zorbalık yapmamakta ancak zorbayı destekleyerek, yüreklendirerek ve kurbana karşı kışkırtarak zorbalık davranışına müdahale olan kişi ya da gruptur.

             Akran Zorbalığı En Çok Nerelerde Görülür?

Zorbalık, hayatımızın her alanında şahit olunan bir olgu olmakla birlikte öncelikle okullarda ele alınan ve alınması gereken öncelikli sorun alanları arasındadır. Zorba ile okullarda okul psikolojik danışmanlarının uzmanlığı kapsamında yapılacak çalışmalar,okul zorbalığının kılıf değiştirerek iş yerlerinde mobbing, toplu taşıma araçlarında sarkıntılık, ailelerde aile içi şiddet gibi şekillerde karşımıza çıkmasını engellemek için oldukça önemlidir.

               Zorbalığın Önlenmesi Konusunda Bilinmesi Gerekenler

Öncelikle akran zorbalığı, bir krize müdahale konusu olarak görülmemeli, akran zorbalığı ile mücadelenin krize müdahale yöntemleriyle değil sürece yayılan ve yıllar boyunca devam eden ciddi çalışmalar gerektirdiği bilinmelidir.

Ülkemizde doktora çalışmalarına da konu olan zorbalığı önleme ya da zorbalıkla mücadele programlarının başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Zorbalıkla mücadelede bu tezlerden faydalanılmalıdır.

bunun yanında akran zorbalığı ile mücadele uzun yıllara yayılan, planlı, programlı, denetimli biçimde sürdürülmeli ve bu işin en az lisans düzeyinde işin eğitimini alan en önemli uzmanlarının okul psikolojik danışmanları olduğu unutulmamalıdır.

Kaynakça:

Salmivalli, C. (1999). Participant role approach to school bullying: implications for interventions . Journal of Adolescence, 22, 453-459.