PDR Gazetesi

BAĞLANMA

Ali GEÇGEL

PDR 2. sınıf öğrencisi

Bağlanma bebek ile bebeğin birincil bakımını üstlenen kişi arasında gelişen duygusal bir fenomendir. Bu fenomen bebeğin ileriki yaşlarında çevresiyle kuracağı ilişki hakkında bir öngörü sağlar.Bu ilişki birinci yılda oluşur.

Bağlanma ilişkileri hayvan deneyleri sonucunda gelişmiş bir kuramdır. 1971 yılına kadar gelişim psikologları bebeğin kendisini doyuran kişiye bağlandığını düşündüler. Harlow 1971 yılında ‘Yavru maymun’ deneyi yaparak bu düşünceyi yıkıma uğrattı.Bu deneyde yeni doğmuş bebek maymunları annelerinden ayırdı. Onların neye ihtiyacı olduğunu anlamak için iki tür cansız anne yarattı. Bir anne sadece tek bir göğsünden süt veren, soğuk, sert ve metaldwn yapılmaydı. Bir diğeri ise yumuşak, peluştan yapılmış ama süt veremeyen bir anne. Deneyin başlangıcında maymunlar her iki anneyle de ilgilenmeyerek kendi annelerini aramışlardır fakat bir süre sonra acıktılar ve metal, soğuk ve tek göğsünden süt veren anneye sokuldular ama karınlarını doyurdukları zaman ordan çıkıp peluştan yapılan, yumuşak ama süt veremeyen anneye sokulmak istediler.

Marlow deneyini çeşitlendirmek istedi ve ortama korku gösteren uyarıcı ekleyerek bebek maymunların tepkisini ölçmeye çalıştı. Peluş anneyle bir odada bırakılan maymunlar ilk etapta peluş annelerden ayrılmasalar da bu cansız annelerinden bir tepki göremedikleri için arayışa çıktılar. Odada tek başına bırakılan maymunlar ise saldırganlaşarak ağladı. Deneye maruz kalan maymunlar, ergenliğe girdiği zaman çiftleşmeye girmeyi reddetti ve anormal davranışlar göstermeye başladılar. Zorla anne yapılan maymunlar ise ya kendileri bebeklerini öldürdüler ya da düzgün bakım sağlayamadığı için bebekleri kendiliğinden öldü.

Bu deneyden sonra gelişim psikologları, artık anneye sadece bebeğin karnını doyuran bir obje gibi bakmaktan vazgeçtiler ve yeni bağlanma kuramları ortaya çıktı. Bebeğin anne ile bağlanma ilişkisinin ilk adımının doğum öncesinde atıldığı ileri sürülmektedir. Yeni doğan ile bebek arasındaki ilişkiyi etkileyen birçok faktör vardır. Annenin henüz doğmamış bebeğiyle konuşması,onunla ilgili rüyalar görmesi,onun için özel şeyler yemesi, karnını okşaması bu bağlılığı arttıran adımlardır. Harlow’ un deneyinde olduğu gibi annelik öğrenilen bir meslektir. O yüzden annenin annesinden gördüğü ilişkide kendi çocuğuyla arasındaki ilişkiyi, bağlılığı etkiler.

Bebek doğmadan önce ebeveynlerin kendi hayal dünyasında yarattığı hayali bir bebek vardır, bu hayali bebeğin doğan bebek ile paralellik göstermemesi yani ebeveynlerin beklentilerinin yüksek olması yada hamileliğin planlanmamış olması bu bağlılığı olumsuz etkiler. Doğumdan sonraki ilk dakikalar bebeğin anne ile bağlanmasında önemli bir yere sahiptir. Bağlanma karşılıklı bir ilişkidir ve her iki tarafında birbirinin ihtiyaçlarını karşılaması ile gelişir. Bebeğin annesiyle kurduğu bağ sonucu güvenli bağlanma ve güvensiz bağlanma şeklinde iki tür bağlanma gerçekleşir. Bağlamada annenin partneriyle kurduğu bağ bebekle kurduğu bağı çok had safhada etkiler. Ünlü İngiliz Çocuk Doktoru Winnicott’ a göre “çevreye tutunma” anne tarafından sağlanır. Güvenli bağlanma sonucu bebekler büyüdüklerinde dünyaya daha güvenilir bakarlar, özgüvenli, yetkin ve mutlu olurlar.